Kontrakt trenerski - rozwiązywanie umów.

Jakiś czas temu na blogu pisałem o jednostronnym rozwiązywaniu umów łączących kluby piłkarskie z zawodnikami profesjonalnymi. W dzisiejszym artykule skupię się na podobnych zagadnieniach, z tą jednak różnicą, iż odniosę się do kontraktów zawieranych pomiędzy klubami piłkarskimi i trenerami. W bieżącym sezonie ekstraklasy 2015/2016 na moment pisania niniejszego artykułu w najwyższej klasie rozgrywkowej zwolniono 8 trenerów. Sporo, zważywszy, że w Ekstraklasie występuje 16 drużyn. Czy są więc jakieś regulacje, chroniące trenerów przed zwolnieniem?

Przy okazji wprowadzonej ponad rok temu, szeroko komentowanej zmiany przepisów PZPN, zgodnie z którą trener może reprezentować w jednej rundzie tylko jeden klub w tej samej klasie rozgrywkowej, podjęto uchwałę dot. Zasad Regulujących stosunki pomiędzy klubem sportowym a trenerem piłki nożnej ¹⁾uchwała nr XII/189 z 12.12.2014 r.

Zgodnie z wyżej powołanymi przepisami kontrakty dzielą się na profesjonalne i amatorskie. Kluby Ekstraklasy oraz I i II ligi mają obowiązek zawarcia z pierwszym trenerem drużyny oraz z pierwszym trenerem drużyny występującej w Centralnej Lidze Juniorów kontraktu profesjonalnego, który może mieć formę umowy cywilnoprawnej lub umowy o pracę. O ile w uchwale dość syntetycznie zostały ujęte kwestie związane z obowiązkami wynikającymi z kontraktu trenerskiego, o tyle kwestie związane z jego rozwiązywaniem doczekały się szczegółowej regulacji.

Kontrakt trenerski ²⁾w dalszej części będę odnosił się do regulacji dot. profesjonalnych kontraktów trenerskich, przepisy dotyczące kontraktów amatorskich zostały uregulowane w rozdziale IV uchwały zawierany jest na okres co najmniej 1 sezonu piłkarskiego, a jeżeli umowa podpisywana jest w trakcie trwania sezonu, to obowiązkiem stron jest zawarcie umowy przynajmniej do końca danego sezonu. W przeciwieństwie do kontraktów piłkarskich nie zdecydowano się na wprowadzenie górnej granicy długości kontraktu, teoretycznie więc może on zostać zawarty dowolny okres czasu np. 10 lat.

Pojawia się pytanie, czy kontrakt trenerski w formie umowy cywilnoprawnej może zostać zawarty na czas nieoznaczony ³⁾bo nie ma wątpliwości, że kontrakt trenerski mający formę umowy o pracę może być zawarty na czas nieoznaczony? Uchwała wprost tego nie zabrania, w takiej sytuacji pojawiłby się jednak problem interpretacyjny. Uchwała stanowi bowiem, iż w przypadku gdy trener nie godzi się na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, a jednocześnie nie ma powodów do rozwiązania umowy w inny sposób, klub może zwolnić trenera z obowiązku świadczenia usług trenerskich z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za czas pozostały do wygaśnięcia kontraktu.

W przypadku kontraktu zawartego na czas nieoznaczony data wygaśnięcia kontraktu nie zostaje oznaczona, a tym samym teoretycznie obowiązek klubu nie byłby ograniczony w czasie. Problem wydaje się jednak czysto teoretyczny mając na uwadze praktykę zawierania umów trenerskich.

Kontrakt trenerski (mający postać umowy cywilnoprawnej) może zostać rozwiązany:

a) w każdym czasie na podstawie zgodnego oświadczenia woli stron wyrażonego – pod rygorem nieważności – w formie pisemnej,

b) poprzez złożenie przez klub oświadczenia o rozwiązaniu kontraktu z opcją wypłaty jednorazowego odszkodowania, jeżeli strony przewidziały taką możliwość przy podpisaniu kontraktu,

c) na wniosek trenera – w razie uprzedniego złożenia przez klub oświadczenia o zwolnieniu trenera piłki nożnej z obowiązku świadczenia usług trenerskich, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art.17 ust. 1 – 3),

d) poprzez złożenie przez trenera oświadczenia o rozwiązaniu kontraktu z opcją zapłaty odszkodowania, jeżeli strony przewidziały taką możliwość przy podpisaniu kontraktu,

e) przez klub w trybie natychmiastowym – w przypadku rażącego naruszenia przez trenera piłki nożnej przepisów prawa lub obowiązków kontraktowych,

f) przez trenera piłki nożnej w trybie natychmiastowym – w przypadku rażącego naruszenia przez klub przepisów prawa lub obowiązków kontraktowych, w szczególności w przypadku zwłoki z zapłatą przez klub wynagrodzenia określonego kontraktem przez okres co najmniej 3 miesięcy.

Każdy kontrakt może więc zostać rozwiązany przez jedną ze stron, w przypadku naruszenia przez drugą stronę przepisów prawa lub obowiązków kontraktowych. Rozwiązanie umowy przez jedną ze stron poprzez zapłatę jednorazowego odszkodowania, potocznie „odprawy” jest możliwe, wyłącznie jeżeli strony umowy przewidziały taką opcję w kontrakcie.

Chodzi więc, o specjalną klauzule, na kształt kary umownej, na podstawie której strona zobowiązuje się zapłacić określoną kwotę, jeżeli jednostronnie rozwiąże umowę. Zastrzeżenie tego typu przypomina nieco klauzulę odstępnego, używaną w kontraktach piłkarskich.

Kontrakt trenerski, jak prawie każda umowa cywilnoprawna, może zostać rozwiązana za porozumieniem stron. Strony mogą więc w każdym przypadku zakończyć współpracę, ustalając przy tym swobodnie warunki takiego porozumienia. Porozumienie może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny. Jeżeli jednak kontrakt nie przewiduje możliwości jednostronnego rozwiązania umowy za odszkodowaniem, żadna ze stron nie dopuściła się naruszeń czy to umowy czy też przepisów prawa, a strony nie osiągnęły porozumienia w zakresie polubownego rozwiązania umowy to klub i tak mam możliwość zatrudnienia nowego szkoleniowca, pod warunkiem zwolnienia dotychczasowego z obowiązku świadczenia usług trenerskich.

W takiej sytuacji, trener zwolniony z obowiązku świadczenia usług zachowuje prawo do wynagrodzenia, aż do czasu wygaśnięcia kontraktu. Nie może jednak podjąć zatrudnienia w innym klubie, do czasu złożenia wniosku o rozwiązanie kontraktu. W takiej sytuacji umowa ulega rozwiązaniu z dniem wpływu wniosku do sekretariatu klubu, a trener traci prawo do pobierania wynagrodzenia.

Warto podkreślić, iż zarówno porozumienia jak i oświadczenia będące podstawą jednostronnego rozwiązania kontraktu ⁴⁾z wyjątkiem wyżej opisanego wniosku trenera kierowanego do sekretariatu klubu są skuteczne dopiero z chwilą doręczenia ich do organu prowadzącego rozgrywki. W przypadku, jeżeli forma rozwiązania umowy wymaga podjęcia dodatkowych czynności poza samym złożeniem oświadczenia, wymagane jest dołączenie dowodu dokonania czynności.

Przykładowo więc, jeżeli umowa została rozwiązana za porozumieniem stron i uzgodniono, iż trenerowi z tytułu rozwiązania umowy należy się dodatkowe wynagrodzenie to dla skutecznego rozwiązania umowy konieczne jest przesłanie do organu prowadzącego rozgrywki podpisane przez trenera oświadczenie o uregulowaniu przez klub wszystkich należności lub jeżeli terminy spłat są jeszcze niewymagalne (termin płatności jeszcze nie nadszedł) porozumienie określające warunki rozwiązania umowy (w zalakowanej kopercie).

Jak widać przepisy uchwały pozwalają na wprowadzenie do umowy zapisów zabezpieczających trenera przynajmniej od strony finansowej. Wszelkie spory majątkowe wynikające z profesjonalnych kontraktów trenerskich (zawartych w formie umowy cywilnoprawnej) winny, pod rygorem nieważności, zawierać zapis na sąd polubowny ze wskazaniem Piłkarskiego Sądu Polubownego PZPN. Piłkarski Sąd Polubowny właściwy jest również w przypadku gdy strona domaga się stwierdzenia nieskuteczności jednostronnego rozwiązania kontraktu.

fot. Giorgio Frasca/Bajo la mirada del DT CC BY-NC-ND 2.0

1. uchwała nr XII/189 z 12.12.2014 r.
2. w dalszej części będę odnosił się do regulacji dot. profesjonalnych kontraktów trenerskich, przepisy dotyczące kontraktów amatorskich zostały uregulowane w rozdziale IV uchwały
3. bo nie ma wątpliwości, że kontrakt trenerski mający formę umowy o pracę może być zawarty na czas nieoznaczony
4. z wyjątkiem wyżej opisanego wniosku trenera kierowanego do sekretariatu klubu